Kịch thơ mộ màn: TAÂM SÖÏ NGOÏC-HAÂN COÂNG-CHUÙA

Kòch thô moät maøn :                          

TAÂM SÖÏ NGOÏC-HAÂN COÂNG-CHUÙA

 (Tc giả: Bs. Nguyễn Thị Thanh)

LÔØI THUYEÁT MINH:

Ñeå ñoäc giaõ hieåu roõ tình tieát vôû kòch lòch söõ, tieáng voïng töø beân trong giaõi thích  veà hoaøn caûnh lòch söõ thôøi vua Chieâu-Thoáng nhaø Leâ vaø coâng cuoäc khôûi nghieõ ñaùnh quaân xaâm löôïc nhaø Thanh cuûa vua Quang-Trung. Trong boái caûnh ñoù Ngoïc Haân coâng chuùa ñaõ ñoùng vai troø nhö theá naøo, vaø do ñoù moät taâm söï cuûa naøng seõ ñöôïc trình baøy ra sau ñaây:

Thò nöõ (TN):

Khaûi baåm coâng nöông

Khaûi baåm coâng nöông

Tin döõ caáp baùo,

Tin döõ caáp baùo

Coâng-Chuùa Huyeàn-Traân:

Hôûi nöõ tyø, em baûo sao

Chôù voäi vaû tai haïi

Haõy noùi ñi khai ra cho roõ

Noùi cho ta nghe laïi.

TN:    

Taâu coâng chuùa, thaät quaû khoâng sai

Quaû quaân Thanh, moät ñoaøn man daïi

Hoâ giaù Ñöùc vua keùo thaüng ñaïi quaân binh

Chieám Thaêng-Long taøn saùt sinh linh

OÂi ! bao thaûm thöông thaàn daân khoân keå xieát

C C N H:

OÂi thoâi roài laïi maøn cuû vieän binh

Quaân nhaø Thanh hay nhaø Minh cuõng cuøng moät luû

Khoâng saøi lang cuõng hoå baùo haïi daân

Ai ngu xuaån röôùc voi daøy maõ toå.

Thoâi coøn chi moät doøng doûi Lam-Sôn !

Ta ñöùng ñaây maø uaát haän thaáu can tröôøng

TN:     Xin coâng chuùa bôùt côn thònh noä

Keûo mình vaøng voùc ngoïc chaüng ñöôïc an

Ñôïi chuùa coâng hoài lai seõ phaân xöõ

CCNH:

Khoå cho ta bieát maáy ñoaïn tröôøng naày

Phu quaân ta anh duõng

Maø Chieâu-Thoáng hö heøn thay.

Nhö ta ñaây laø doøng doûi caønh vaøng

Nhìn sao ñöôïc Hoaøng Leâ taøn moät coûi.

Ta quyeát ñem vaøi lôøi khoân vaø leõ phaûi

Khuyeân Chieâu Thoáng quay laïi choáng xaâm laêng

Neáu khoâng thì haõy thoaùi vò caàu aân

Ñôïi phu quaân ta xung phong cöùu nöôùc

Ñuoåi quaân Thanh phaûi töùc thì laøm tröôùc.

(Ñöùng daäy laáy giaáy buùt loâng vieát thö gaáp)

Tyø nöõ con, haõy giuùp ta caáp baùch

Phaûi caáp baùch phaùi söù giaû leân ñöôøng

Chôù quaûn ngaïi söông gioù vôùi ñoaïn tröôøng

Mang böûu thö tahieåu duï moät ñöôøng soáng

Khuyeân Chieâu Thoáng trôû giaùo laøm noäi coâng

Cuøng phu quaân ta choáng lieân minh choáng giaëc

Chæ caùch ñoù môùi mong khaéc phuïc heát loåi laàm.

Chæ caùch ñoù gioøng Hoaøng-Leâ môùi ñöôïc baûo toàn.

OÂ lôøi ta ñaây goùi troïn moái thaâm tình

Ngöïa truy phong saõi böôùc ra Baéc-thaøn

Ñem thö naày vaøo taân choán thaàn kinh

Ñöa chò ta hoaøng thaùi haäu choán long cung

Phuùt naày ñaây moät giaây phuùt cuoái cuøng

Khoâng nghe ta kgoâng coøn ñöôøng hoái caûi

Ñöa thö, nöõ tyø laáy thö ñi ra haáp taáp

C C N H: (coøn laïi moät mình):

Than oâi, vöøa môùi ngaøy naøo ñaây

Ñaát Lam-sôn ñöùc Thaùi-toå khôûi binh

Nuùi Chí-linh töøng bao phen vaát vaû

Naèm gai neám maät ñaâu quaûn ngaïi ñao cung

Cuøng chö töôùng ñaùnh ñoâng deïp baéc

Thaâu giang sôn gaám voùc veà moät moái

Roài trôøi Nam ta, oâi! ngaùt ngaøn hoa thôm coû laïï.

Nuùi soâng daøi, beå caû roäng, ñaát bao la

Toaøn con daân, an vui soáng trong ngoaïn caûnh sôn haø

Ñaây noâng daân noï thôï thaày chaêm chuù

Tích thoùc vaøng, chöùa luïa ñeïp rau xanh

Daân ca haùt ngöôøi vui cöôøi cuøng muoân thuù

Traêng daâng cao vaø thi nhaân caát buùt

Tuùi ñaày thö röôïu ñaày gheø cuøng chuùc an daân

Theá maø nay, trôøi hôûi

Vua boû chaïy röôùc quaân giaëc keùo veà

Chieám kinh thaønh ñaäp naùt tan traêm hoï thaûm theâ

Doøng Hoaøng Leâ thoâi tuyeät meänh maát roài

Ba traêm naêm, moät phuùt gaûy tan thoâi.

Ôi Chieâu-Thoáng, hôûi Chieâu-Thoáng

Toäi loåi mi ñaõ tieâu dieät heát coâng lao

Cuûa toå toâng bao nhieâu ñôøi truyeàn laïi

(NH guïc ñaàu nöùc nôû)

(Nguyeãn Hueä ñi tôùi yeân laëng, nuùp laïi laéng nghe)

Chieâu-Thoáng hôûi ai daïy ngöôi heøn nhaùt

Cho Vöông Toå phaûi chòu nhuïc choán aâm cung

Göông cha oâng ñaõ bao phen dieät giaëc

Boû ñi ñaâu laïi theo goùt ñòch thuø

Toâi cuûa mi ngöôøi leân aùn muoân thu

Laø phaûn taëc cho nhô danh muoân kieáp

Vaø phaûi chaêng ta ñaây

Ngöôøi ñoàng toàng cuûa quaân baùn nöôùc

Ta, ngöôøi cuûa giaëc, oâi gheâ sôï

Ngoïc-Haân ô, hôûi Ngoïc-Haân !

Ñaát Lam-Sôn coøn ñoù

Nhö oaùn hôøn, nhö ta thaùn rieâng ta

Laø daân Vieät doøng hoï Tröng hoï Trieäu maø

Nöõ anh huøng ñaâu coù chòu thua ai

Maø hoâm nay ta ñaønh ñaéng cay chòu toäi

Vôùi sôn haø xaõ taéc tröôùc can qua.

Traùch ta sao khoâng mau tieán ñeán tröôøng sa

Ñeå moät maát moät coøn vôùi quaân ñòch

Traùch ta sao chæ thaân gaùi choán queâ nhaø

Ta saün coù göôm vaøng cuûa tieân hoaøng trao gôûi

Laøm sao nhìn ñöôïc maët ngöôøi nôi chín suoái

(Ñi laáy göôm)

Ñaây göôm baùu ñaát Lam-Sôn höng khôûi

Sao ta ñaønh caát kyû choán cung moân

Coøn ñaâu mong moät thaùc thaáy tieân vöông

AØ phaûi roài

Ta ñaõ coù göôm baùu cuûa tieân hoaøng truyeàn laïi

Truyeàn giang san xaõ taùc taïi nôi ñaây

Chieâu Thoáng hôûi, mi phaûi ñeàn toäi.

ÖØ nhæ, ta laøm sao troâng thaáy maët tieân vöông

Vaø laøm sao ñoái dieän vôùi lang quaân

Ta cuõng phaûi ñeàn toäi, ñaây göôm,

Ñaây göôm, ñaây xuoáng caùnh,

Röûa cho tan nieàm tuûi nhuïc...

(C C N H ñöa cao göôm laêm le muoán töï saùt, Nguyeãn-Hueä xoâng cöûa nhaûy xoâ vaøo naâng laáy nheï caây göôm)              

C C N H:

Bôù Quaân vöông, hôûi quaân vöông

Thaàn thieáp ñaønh cam toäi

Caû Hoaøng-gia ñaõ phaûn boâïi sôn haø

Daån quaân thuø xaâm laán ñaát nöôùc ta

Haïi sinh linh muoân daân ta ta thaùn

OÂi doønh Hoaøng Leâ ngaøy nay tan naùt  caû

Coøn gì nöõa, ngaøy nay coøn gì nöõa

Taát caû tan, thaân thieáp cuõng xin tan

(C C N H quì xuoáng ñöa göôm leân coå)

Nguyeãn Hueä (N H quì xuoáng naân NHCC leân):

Coâng Chuùa oâi, sao naøng quaù beû baøng

Doøng Hoaøng Leâ ñaây chính thaät ñích danh

Laø Ngoïc-Haân coâng chuùa quaù troïn laønh

Tình nhaø tình nöôùc hai vai gaùnh

Ñem caû thaân ngaøn vaøng gaùnh toäi ai

Naøng hôûi,  naøng oâi

Ñaõ mang laáy kieáp con ngöôøi

Chieâu Thoáàng,  con ngöôøi khi chæ bieát möu sinh

Thì than oâi, cuõng coù khi laøm ñieàu sai traùi...

Traùch laøm chi caùi nhìn thieån caïn

Traùch laøm chi caøi daï ñeâ heøn.

Ñöøng khoùc nöõa naøng ôi ñöøng khoùc nöõa

Naøng khoùc chæ laøm cho loøng ta theâm chua xoùt

Noåi ñau naøng, cuõng laø noåi tan naùt caû tim ta

C C N H:

Nhöng quaân Thanh ñang daøy xeùo sôn haø

Ñem xaõ taùc laøm troø cöôøi laêng nhuïc

Ñem sinh linh laøm ñaù gaïch traõi ñöôøng ñi

Ñem toân mieáu laøm troø heà cho nhô nhôùp

Quaân Vöông hôûi, quaân vöông oâi

Thieáp ngoài ñaây

Chæ xin chaøng moät nguyeän öôùc

Öôùc laøm sao chaøng daáy ñoäng thieân binh

Truaát pheá ngay Chieâu-Thoáng quaân raäp rình baùn nöôùc

Roài ñem quaân ra ñeán taän Baéc thaønh tröôùc

Ñuoåi quaân Thanh mau mau xin cöùu nöôùc

Cheùm Chieâu Thoáng ñeå laøm göông tröôùc ba quaân.

N H:

Lôøi naøng, Ngoïc-Haân hôûi!

Baùu vaät cuûa tieân vöông

Cöùu roåi cho Giang-Sôn

Naøng nhaát quyeát ñuoåi quaân Thanh !

Ñoù laø ñöôøng ta ñi khoâng theå traùnh

Ta nguyeàn caáp kyø ra quaân tröôùc

Ñuoåi quaân Thanh ! deïp quaân baùn nöôøc

Cuøng naøng, ta theà khoâng boäi öôùc.

Bình ñaát Baéc, ta ta ñaõ coù öu chöôùc

Ñuoåi quaân Thanh ta nhaát quyeát xoâng pha

Naøng an taâm, yeân nghæ voùc ngoïc ngaø

Coøn truaát pheá vaø haønh toäi Chieâu vöông

Xin khoâng theå theo lôøi coâng nöông bieän baùc.

C C N H:

OÂi ! Chaøng laø ngöôøi huøng ñoä löôïng

Chaøng laø ngöôøi huøng cao caû ñaát Vieät hoàng.

Chaøng laø cöùu tinh cuûa traêm hoï choán vieãn ñoâng

Chaøng xöùng laø ñaáng quaân vöông cuûa muoân daân

Khoâng cheùm ñaàu thì truaát ngay Chieâu-Thoáng

Ñeå cöùu non soâng

Haõy ñaêng quang cho danh chaùnh ngoân thuaän

Roài kíp mau caát quaân leân ñöôøng ra ñaát Baéc

Cho oai huøng hoaøng ñeá Ñaïi Nam phaù tan giaëc.  

( C C N H ñöa hai tay naâng caàm Nguyeãn Hueä caû hai nhìn nhau cöôøi aâu yeám vaø raïng rôû)        

Haï maøn haï daàn